اهداف: پژوهشگران معتقدند در فاصله استراحت به‌دنبال یادگیری، فرآیندهایی رخ می‌دهد که از طریق آنها مهارت‌های تمرین‌شده به ساختارهای حافظه بلندمدت انتقال می‌یابند که به آن فرآیند تحکیم می‌گویند. مطالعات زیادی تاثیر فواصل متفاوت تمرین‌آسایی را بر ایجاد فرآیند تحکیم در حافظه حرکتی بررسی نموده‌ و به نتایج متناقضی دست یافته‌اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر فواصل مختلف تمرین‌آسایی بر فرآیند تحکیم مبتنی بر ارتقا در حافظه پنهان حرکتی در ورزشکاران معلول و جانباز بود.

ابزار و روش‌ها: در این پژوهش نیمه‌تجربی، 45 ورزشکار مرد معلول و جانباز جسمی- حرکتی شهر یزد در سال 1394 به‌صورت دردسترس انتخاب شده و به‌طور تصادفی در سه گروه آزمایشی با فاصله تمرین‌آسایی 6، 24 و 72 ساعت قرار گرفتند. آزمون در دو مرحله اکتساب و یادداری و با استفاده از تکلیف زمان واکنش زنجیره‌ای متناوب صورت پذیرفت. داده‌ها توسط آزمون تحلیل واریانس دوعاملی با اندازه‌های تکراری، تحلیل واریانس یک‌راهه و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شدند.

یافته‌ها: در مرحله یادگیری مهارت، اثر اصلی گروه و اثر تعاملی گروه و بسته تمرینی معنی‌دار نبود، اما اثر اصلی بسته تمرینی به‌تنهایی معنی‌دار بود (0.002=p). در مرحله یادداری نیز اثر اصلی گروه و اثر تعاملی بسته تمرینی و گروه معنی‌دار نبود، ولی اثر اصلی بسته تمرینی معنی‌دار بود (0.001=p). هر سه گروه در بسته یادداری نسبت به بسته پنجم در مرحله اکتساب عملکرد بهتری داشتند.

نتیجه‌گیری: ایجاد فاصله زمانی تمرین‌آسایی، به‌ویژه فاصله 72ساعته، بعد از مرحله تمرین و یادگیری مهارت می‌تواند منجر به ارتقای فرآیند تحکیم در حافظه حرکتی پنهان در ورزشکاران معلول و جانباز شود.